Studie (met medewerking Result Laboratorium) pleit voor internationale nieuwe afkapgrenzen en normaalwaarden voor CDT bij zwangeren
Eva-Leonne Göttgens, klinisch chemicus in opleiding en Marloes Langelaan, klinisch chemicus bij Result laboratorium/Amphia Breda, werkten mee aan een recent gepubliceerde paper voor internationaal vakblad Clinica Chimica Acta. De studie, waarbij Eva-Leonne verantwoordelijk is geweest voor de data-analyse en conclusies komt met trimester specifieke normaalwaarden voor CDT levels bij zwangere vrouwen. CDT waarden worden normaliter gebruikt om overmatige alcoholconsumptie aan te tonen en bleken bij nuchtere zwangere vrouwen hoger te liggen dan bij niet zwangere vrouwen. Met de resultaten hoopt zij en de andere meewerkende medici een implementatie van deze waardes op nationaal én internationaal niveau.
Hoe is het onderzoek tot stand gekomen?
Eva-Leonne: Er was al langer bekend dat CDT waardes bij zwangere vrouwen hoger zijn dan bij niet zwangere vrouwen, echter zonder trimester specifieke resultaten. Annemiek Joosen en Ton Ermens hebben daarom van 2012 tot 2014 een studie opgezet vanuit hun brede netwerk met onder andere verloskundige praktijken. Leo Jacobs, klinisch chemicus, ondersteunde vanuit het referentielaboratorium in Amersfoort bij het testen op de CDT waardes.
Als klinisch chemicus in opleiding ben ik in 2020 gevraagd om de data analyse en de conclusie van de studie te maken, met als doel een paper en mogelijke publicatie rondom referentiewaarden van CDT bij zwangeren, omdat in het kader van protocol “Middelenmisbruik tijdens de zwangerschap” er behoefte was aan duidelijkheid rondom interpretatie van die uitslagen. Daarbij heb ik hulp gekregen van Laurens Haverkate, die in het Meander MC in Amersfoort als stageproject CDT in de samples heeft gemeten met twee verschillende methodes.
Wat heeft de data analyse en de conclusie opgeleverd?
Doordat we zwangere vrouwen in vier fases hebben getest, tijdens het 1e, 2e en 3e trimester en een 4e keer na de zwangerschap (-post partum), hebben we gezien dat de verhoging vooral substantieel aanwezig is tijdens het 2e en 3e trimester. Wanneer we de CDT waardes van deze periode vergelijken met internationale afkapwaardes die gebruikt worden om vast te stellen of iemand veel alcohol consumeert, blijkt maar liefst bij 40% van de zwangere vrouwen de CDT waarde onterecht te duiden op overmatige alcoholconsumptie. Omdat wij in Nederland rekening houden met de meetonzekerheid van de test en we een hogere afkapgrens hanteren ligt dat percentage hier een stuk lager, namelijk 3%. Maar deze resultaten zijn dan nog steeds foutief.
CDT waardes blijven nog zo’n twee tot drie weken in je bloed bij een inname van 50-80gram ethanol per dag, dat gelijk staat aan 5 tot 8 glazen wijn of bier voor een aaneengesloten periode van twee weken. De gevolgen voor de ongeboren baby bij zwangere vrouwen zijn bij overmatig drankgebruik aanzienlijk. Denk aan de verminderde ontwikkeling van cognitieve en gedragskenmerken, foetaal alcohol syndroom, vroeggeboorte en een miskraam.
Het is daarom belangrijk dat er secuur met deze testen en resultaten omgegaan wordt om valse beschuldigingen te voorkomen. Evenals dat verloskundigen en gynaecologen op de hoogte zijn van het feit dat CDT dus niet geschikt is om aan te tonen dat een zwangere vrouw alcohol drinkt: één of twee glazen alcohol zullen namelijk het CDT niet verhogen terwijl ook deze hoeveelheden risico’s met zich meebrengen voor het ongeboren kind.
Welke resultaten, conclusies zijn voor jou het meest waardevol?
In Nederland houden we al rekening met de meetonzekerheid van de test en passen we daarom onze afkapgrenzen aan. Echter wordt hier internationaal vaak geen rekening mee gehouden. Hierdoor neemt de kans aanzienlijk toe dat we iemand ten onrechte ‘beschuldigen’ van een hoge mate van alcoholconsumptie tijdens de zwangerschap. Daarom vinden we het ook zo belangrijk dat er internationaal breed rekening gehouden gaat worden met nieuwe afkapgrenzen en normaalwaardes voor CDT bij zwangeren.
Het zou een mooi streven zijn als we de metingen uit de studie kunnen implementeren bij Result laboratorium waar wij al geregeld CDT meten. Daarnaast communiceren wij proactief en hebben in Breda reeds gynaecologen geïnformeerd.
Meer informatie? De gehele studie vind je hier.